ببررسی شاخص های تنش در انتخاب ژنوتیپ های گندم متحمل به شرایط دیم و تنش شوری متوسط و شدید در استان گلستان
نویسندگان
چکیده مقاله:
سابقه و هدف: منطقه اجرای آزمایش در استان گلستان با شرایط مختلف زراعت (آبی و دیم) و خاک هایی با درجات مختلف شوری (بیش از 38 درصد اراضی آن شور می‌باشد) واقع گردیده است که انتخاب ژنوتیپ متحمل گندم به تنش شوری با سطوح مختلف و شرایط دیم ضروری می‌باشد. مواد و روش‌ها: آزمایشی با 9 ژنوتیپ گندم با شرایط آبی در سه محیط بدون شوری، شوری شدید (19 دسی زیمنس بر متر) و شوری متوسط (9 دسی زیمنس بر متر) و 8 ژنوتیپ گندم در دو محیط با شرایط آبی و دیم، جمعاً در 5 مکان به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 91 -1390 به مرحله اجرا درآمد. ژنوتیپ‌ها از بین ارقام متحمل به شوری مناطق مختلف کشور و ارقام مناسب برای شرایط دیم منطقه و لاینهای امیدبخش آبی و دیم منطقه انتخاب گردیدند. هر کرت آزمایش شامل 6 ردیف کاشت به فواصل ثابت 20 سانتی متر و طول 5 متر بود. تراکم کاشت 300 دانه در متر مربع برای تمامی مکان‌ها ثابت در نظر گرفته شد. زمان کاشت با اختلاف سه روز در آخر آذر ماه برای تمام مکان‌ها صورت پذیرفت. بعد از برداشت عملکرد دانه در واحد سطح اندازه‌گیری و شدت تنش و شاخصهای تنش بر اساس عملکرد دانه شامل شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (Tol)، میانگین محصول‌دهی (MP)، میانگین هندسی محصول‌دهی (GMP) و تحمل به تنش (STI) محاسبه شدند. به منظور شناخت بهتر روابط بین ژنوتیپ‌ها تجزیه به مولفه‌های اصلی انجام و بای‌پلات آن‌ها بر اساس مولفه اول و دوم تهیه گردیدند. یافته‌ها: نتایج آزمایش نشان داد که همبستگی بین عملکرد ژنوتیپ‌ها در شرایط بدون تنش با تنش شوری شدید با شدت تنش (76/0) معنی‌دار نبود، اما در دو حالت دیگر یعنی بدون تنش شوری با تنش شوری متوسط با شدت تنش (51/0) و شرایط آبی با شرایط دیم با شدت تنش (12/0) مثبت و معنی‌دار (به ترتیب 64/0= r و 48/0= r) بود. تجزیه به مولفه‌های اصلی مقایسات با شدت تنش‌های مختلف نشان داد که مولفه اول و دوم بیش از 99 درصد تغییرات را شامل می‌گردند، لذا از این دو مولفه استفاده شد. در شدت تنش (76/0)، مولفه اول ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا در شرایط بدون تنش و مولفه دوم ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا در شرایط تنش را تفکیک می‌نمود. در شدت تنش (51/0) و (12/0)، مولفه اول باعث انتخاب ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش شد و مولفه دوم حساسیت ژنوتیپ‌ها به تنش را نشان داد. بنابراین ژنوتیپی که مولفه اول بالا و مولفه دوم پائین داشت، مناسب بود. در بین شاخصهای بررسی شده، STI و GMP با Yp و Ysو SSI با Yp همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. نتیجه گیری: در تنش شوری شدید با توجه به کم بودن مقدار SSI در رقم بم این رقم باید بهترین رقم شناخته گردد اما در بای‌پلات نشان داد که رقم بم بیشترین مقدار را در مولفه دوم دارد و برای شرایط تنش‌دار رقم مناسبی می‌باشد. در شرایط تنش شدید، ژنوتیپی که برای هر دو شرایط تنش دار و بدون تنش در میان ژنوتیپ‌ها مناسب باشد وجود نداشت. ژنوتیپ 20-87-n برای شوری متوسط و رقم کریم برای شرایط دیم مناسب بودند. نمودار بای‌پلات به روشنی و همزمان روابطی که برای انتخاب ژنوتیپ در شرایط تنش و غیر تنش لازم است را نشان داد.
منابع مشابه
شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی در گندم دیم با استفاده از شاخص های تحمل خشکی
Among different environmental stresses, drought is of great importance that induces a highly negative effect on crop production. In order to evaluate drought tolerance in dryland wheat genotypes, 36 genotypes were studied in a randomized complete block design with three replications under rainfed (drought stress) and supplemental irrigation conditions during 2016–2017 growing season in Research...
متن کاملشناسایی ژنوتیپ¬های متحمل به تنش خشکی در کلزا با استفاده از شاخص¬های تحمل
خشکی از مهمترین خطرات جدی برای افزایش راندمان و تولید موفق محصولات زراعی در ایران و جهان است. در این مطالعه به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ¬های کلزا، غربال کردن شاخص¬های شاخصهای کمی مقاومت به خشکی و شناسایی ژنوتیپ¬های متحمل به خشکی، تعداد 16 ژنوتیپ کلزا در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط، تنش خشکی و بدون تنش، در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال زراعی ...
متن کاملبررسی تغییرات مورفولوژیک ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش شوری
به منظور بررسی اثرهای تنش شوری بر صفات مورفولوژیک ارقام مقاوم و حساس گندم، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی و با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اول شامل ارقام گندم سیستانی و نیشابور (ارقام متحمل) و بهار و تجن (ارقام حساس) و فاکتور دوم شامل چهار سطح شوری (3/1، 5، 10 و 15 دسی زیمنس برمتر) بود. سطوح شوری با استفاده از نمک های nacl و cacl2 و با نسبت مولی 1:10تهیه گردیدند. صفا...
متن کاملبررسی عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص های تحمل به تنش شوری در ژنوتیپ های ذرت
به منظور بررسی اثر شوری خاک بر شاخص های تحمل، این آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در سه سال در دو مزرعه شور و نرمال در آستارا اجرا شد. ژنوتیپ های تجاری و لاین ها شامل K3615.1, S.C 704, B73, S.C302, Waxy, K3546.6, K3653.2 Zaqatala-68 بودند. شوری خاک باعث کاهش شاخص محتوای کلروفیل، کلروفیل a، ارتفاع بوته، وزن بلال، تعداد دانه در بلال، وزن صد دانه، وزن خشک بوته و عملکرد در ژ...
متن کاملشناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های گندم نان (.Triticum aestivum L)
به‌منظور شناسایی ژنوتیپ‌های گندم متحمل به تنش خشکی در گلخانه و مزرعه، 30 ژنوتیپ بهعنوان فاکتور فرعی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح کاملاً تصادفی و بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط بدون تنش (آبیاری به‌صورت متداول تا آخر فرایند رشد گیاه صورت گرفت) و تنش خشکی مرحله گلدهی (آبیاری تا مرحله گلدهی به‌صورت متداول و طبیعی انجام گرفت و تنش خشکی بعدازآن مرحله اعمال گردید) در سال 96-1395 در گل...
متن کاملانتخاب ژنوتیپ های برتر گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از شاخص های گزینشی تحت شرایط تنش خشکی
مؤثرترین روش جهت بهبود ژنتیکی عملکرد بهعنوان یک صفت چندژنی، استفاده از گزینش غیرمستقیم از طریق صفات دیگر و گزینش همزمان بر مبنای شاخصهای گزینش مناسب است. هدف از اجرای این پژوهش، انتخاب لاینهای برتر گندم نان با استفاده از شاخصهای گزینشی تحت شرایط تنش خشکی بود. برای این منظور، 305 لاین خالص گندم حاصل از تلاقی ارقام روشن و فلات بههمراه چهار رقم شاهد شامل روشن، فلات، مهدوی و شاهپسند در قالب ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 9 شماره 1
صفحات 127- 144
تاریخ انتشار 2016-03-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023